Gurusu
Borsa, günümüzde küresel ekonominin en önemli yapı taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Peki, bu köklü kurumun temelleri ne zaman atıldı ve tarihsel süreçte nasıl bir evrim geçirdi? yatirimgurusu.com olarak bu merak uyandıran konuyu derinlemesine inceleyerek borsanın kuruluş tarihini ve zengin geçmişini sizler için aydınlatıyoruz.
Borsanın kökenleri, aslında günümüzden çok daha eskiye, Orta Çağ'a kadar uzanmaktadır. O dönemde tüccarlar, ticari faaliyetlerini gerçekleştirmek için dönemin önemli pazar yerlerini kullanmaktaydılar. Ancak modern anlamdaki ilk borsa oluşumu, 1409 yılında Belçika'nın Brugge şehrinde filizlenmiş ve kısa sürede çevresine yayılmıştır. İlginç bir bilgi olarak, "borsa" kelimesinin kökeni Fransızca'da "kese" anlamına gelen "bourse" kelimesine dayanır. Rivayete göre, Brugge'lu tüccar Van Der Burse'nin evinde yapılan mal alım satım işlemleri, zamanla bu ismi uluslararası bir finans terimi haline getirmiştir.
Borsanın bugünkü yapısına evrilmesinde önemli bir dönüm noktası ise 16. yüzyılda kurulan Amsterdam Borsası olmuştur. Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin halka arzı, tarihteki ilk halka arz olarak kabul edilir ve bu olay, borsanın menkul değerler ticaretindeki rolünü pekiştirmiştir. İlerleyen yüzyıllarda Lyon, Londra ve diğer Avrupa şehirlerinde de borsa faaliyetleri yaygınlaşmış, borsalar zirai ürünlerden menkul değerlere kadar geniş bir yelpazede ticaretin yapıldığı önemli merkezler haline gelmiştir. Özellikle gelişmiş ülkelerde zamanla ihtisaslaşmış borsaların ortaya çıkışı, finansal piyasaların derinleşmesine katkı sağlamıştır. Günümüzde ise vadeli işlemler, forward, futures ve opsiyon işlemleri gibi türev ürünlerin artan kullanımı, borsaların ekonomilerdeki kritik rolünü daha da güçlendirmektedir. Şimdi de yatirimgurusu.com olarak ülkemizdeki borsanın kuruluş tarihine bir göz atalım.
Türkiye'deki ilk borsa girişimleri, Osmanlı İmparatorluğu döneminde bankacılık faaliyetlerinin başlangıcıyla eş zamanlı olarak ortaya çıkmıştır. 1854 yılında Kırım Savaşı sonrasında yaşanan iç borçlanma ihtiyacı, borçlanma tahvillerinin çıkarılmasına yol açmıştır. Bu tahvillerin alım satımını düzenli bir şekilde sağlamak amacıyla 1864 yılında bir dernek kurulmuş ve bu adım, Türkiye'de modern borsacılığın ilk temellerini oluşturmuştur.
Türkiye'nin ilk resmi borsası ise 2 Aralık 1873 tarihinde bir nizamname ile "Dersaadet Tahvilat Borsası" adıyla İstanbul'da kurulmuştur. 1906 yılında yürürlüğe giren bir tüzükle borsanın adı "Esham ve Tahvilat Borsası" olarak değiştirilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemine kadar aynı isimle hizmet veren bu borsa, Cumhuriyet'in ilanından sonra yeni bir tüzükle günümüzdeki yapısına daha yakın bir şekil almıştır. 1929 yılında çıkarılan "Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu" ile borsa faaliyetleri yasal bir çerçeveye oturtulmuş ve ilgili piyasa "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası" adını almıştır.
Türkiye'de borsanın ilk örnekleri sadece İstanbul ile sınırlı kalmamıştır. 1892 yılında İzmir'de kurulan "İzmir Ticaret ve Sanayi Borsası", ülkemizdeki ilk ticaret borsası olarak kayıtlara geçmiştir. Bunu takiben 1913 yılında "Adana Ticaret Borsası", 1925 yılında "İstanbul Ticaret Borsası" (emtia borsası olarak farklı bir oluşum) ve 1927 yılında "Ankara Ticaret Borsası" gibi önemli ticaret borsaları da faaliyete geçmiştir.
Günümüzde teknolojideki hızlı ilerlemeler, hisse senedi piyasalarından türev piyasalara, menkul kıymetlerden uluslararası döviz piyasalarına kadar birçok borsa türünü doğrudan ve derinden etkilemektedir. yatirimgurusu.com olarak bu etkinin en dikkat çekici yönlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
Yazımızın bu bölümünde, modern finans sisteminin temelini oluşturan fiat para kavramına ve son yıllarda popülerliği artan kripto paraların borsalarla olan ilişkisine de kısaca değinmek istiyoruz.
Fiat Para: Devlet tarafından çıkarılan ve yasal ödeme aracı olarak kabul edilen para birimidir. Değeri, herhangi bir fiziksel emtiaya (altın gibi) dayanmaz, devletin itibarına ve ekonomik politikalarına bağlıdır. Türk lirası, ABD doları ve euro gibi birçok modern para birimi fiat para örneğidir. Fiat para sistemi, ticaret işlemlerini kolaylaştırması ve devletin para politikalarını uygulama esnekliği sunması açısından modern ekonomiler için kritik bir öneme sahiptir.
Kripto Para: Herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan, blockchain teknolojisi ile çalışan dijital para birimleridir. Bitcoin, Ethereum gibi örnekleri bulunan kripto paralar, geleneksel fiat paralardan farklı olarak merkeziyetsiz bir yapıya sahiptir. Kripto paraların borsalarda alım satımı, son yıllarda önemli bir yatırım alanı haline gelmiştir ve bu dijital varlıklar, finansal piyasalara yeni bir boyut kazandırmıştır. yatirimgurusu.com olarak kripto para piyasalarına dair güncel gelişmeleri de takip edebilirsiniz.
Borsaya adım atmak isteyen yeni yatırımcılar için yatirimgurusu.com olarak bazı temel tavsiyelerde bulunmak istiyoruz:
Borsa, doğru bilgi ve stratejilerle önemli fırsatlar sunan bir yatırım arenasıdır. yatirimgurusu.com olarak amacımız, size bu yolculukta rehberlik etmek ve bilinçli yatırım kararları almanıza yardımcı olmaktır.
